اركان اين نهاد عبارتند از:
عالي ترين مرجع سياستگذاري (هيات امناء)
تعيين كننده خط مشي و ناظر بر فعاليتها (شوراي علمي)
بالاترين مقام اجرايي (رييس جهاد دانشگاهي)
اين نهاد در حال حاضر علاوه بر دفتر مركزي داراي 43 واحد جهاد دانشگاهي است كه 13 واحد آن در شهر تهران و 30 واحد در مراكز استان‌ها استقرار دارند. همچنين تعداد 3 پژوهشگاه و 24 پژوهشكده، 27 سازمان، مركز ، مؤسسه و شركت به ثبت رسيده، يك مجتمع تحقيقاتي و 2 پارك علم و فناوري نيز تحت پوشش اين نهاد فعاليت دارند. آنچه در پي مي‌آيد معرفي و خلاصه‌اي از اهم فعاليتهاي جهاد دانشگاهي در حوزه‌هاي پژوهشي، آموزشي، فرهنگي و اشتغال است.
سند جايگاه جهاد دانشگاهي در چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران
با اتكال به عنايت خداوند منان، در سايه ايمان و كوشش جهادگران دانشگاهي، در مسير تحقق آرمانها و اهداف والاي انقلاب اسلامي، قانون اساسي و انقلاب فرهنگي، در چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران :
”جهاد دانشگاهي نهادي است انقلابي با هويت اسلامي، بر خوردار از منابع انساني متعهد و كارآمد، الهام بخش و موثر در كشور، پيشگام در توسعه علم، فناوري و فرهنگ با تعامل سازنده در عرصه ملي و
بين المللي“
جهاد دانشگاهي نهادي است انقلابي با هويت اسلامي:
- معتقد و ملتزم به آرمانها، ارزشها ومدافع اهداف انقلاب اسلامي و حضرت امام خميني (ره)، پيرو ولايت فقيه و رهبري نظام، متعهد به اهداف انقلاب فرهنگي، با ساختار نهاد عمومي غيردولتي
برخوردار از منابع انساني متعهد و كارآمد:
- مومن، انقلابي، متخصص، خلاق، پرتلاش، خودباور، مسئوليت‌پذير، داراي روحيه كار جمعي و ملتزم به فرهنگ جهادي
الهام بخش و مؤثر در كشور:
- الهام بخش در نو انديشي و پويايي علمي و فرهنگي در جهت نيل به خودباوري، خوداتكائي و تقويت هويت
ايراني - اسلامي
- مؤثر در تشخيص چالش‌ها، مسائل و نيازهاي علمي، فرهنگي و اجتماعي كشور، ارائه راه حلهاي هوشمندانه و تأثيرگذار در نظام تصميم سازي و تصميم گيري كشور
پيشگام در توسعه علم، فناوري و فرهنگ:
پيشگام در:
- توسعه قطبهاي علم و فناوري براي گسترش مرزهاي دانش
- ”تحقيق و توسعه“ و توليد فناوريهاي نوين
- جذب توان علمي نخبگان
- پژوهشهاي كاربردي برنامه‌ريزي شده و بكارگيري نتايج حاصله
- توليد، جذب و بومي سازي فناوريهاي مورد نياز
- توسعه دانشگاه غيردولتي معتبر بين‌المللي
- توسعه آموزش عالي و تخصصي با رويكرد تربيت منابع انساني متعهد، كارآمد و كارآفرين
- صيانت از ارزش‌هاي انقلاب اسلامي و انقلاب فرهنگي
- ارتقاء و تعميق معرفت ديني و ترويج فضائل اخلاقي در ميان جوانان در پرتو انديشه و سلوك ديني، اجتماعي و سياسي حضرت امام خميني (ره)
- تبليغ و ترويج فرهنگ و هنر اسلامي- ايراني با رهيافتي زيبايي شناسانه، بديع و منطبق با زمان
- پرورش خلاقيتها و استعدادهاي فرهنگي- هنري و تقويت روحيه خودباوري دانشجويان
- ارائه ايده‌ها، طرحها و راهبردهاي اثر بخش علمي - فرهنگي و ظرفيت سازي براي ايفاي نقشهاي ملي در مسير توسعه فرهنگي كشور
تعامل سازنده در عرصه ملي و بين المللي:
از طريق،
- همكاري موثر با دستگاهها و مراكز علمي، فرهنگي و مجموعه‌هاي فناوري و صنعتي در سطوح استاني و ملي براي ايفاي نقشهاي برجسته در كشور
- همكاري علمي - پژوهشي با دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي معتبر جهان براي تبادل تجربيات و دستيابي به دانش و فناوريهاي نوين
- گسترش همكاري بين المللي در حوزه‌هاي فناوري و صنعتي براي توليد ارزش افزوده و صدور محصولات و خدمات علمي، فني و صنعتي
- همكاري گسترده فرهنگي با دانشگاهها و مراكز فرهنگي جهان به ويژه كشورهاي اسلامي براي افزايش شناخت متقابل و معرفي مظاهر تمدن اسلامي- ايراني
- گسترش همكاري با مراكز علمي و فرهنگي، سازمانها و نهادهاي مدني ملي و بين‌المللي براي مشاركت در حل
چالش‌هاي فراروي جوامع اسلامي و كشورهاي منطقه
ملاحظات:
شايان ذكر است كه در تدوين برنامه هاي توسعه جهاد دانشگاهي، اهداف، سياستهاي كلي و شاخصهاي كمي كلان هر برنامه بر اساس اين سند تنظيم مي‌شود، به گونه‌اي كه با اجراي مجموعه برنامه‌ها، اين نهاد به جايگاه و نقش پيش‌بيني شده در اين سند نائل شود. برنامه و بودجه‌هاي ساليانه نيز، متناسب با اهداف و الزامات اين سند تدوين و تصويب مي‌گردد.
در فرآيند دستيابي كشور به اهداف سند چشم انداز و متناسب با تغييرات اساسي در شرايط علمي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي و اهداف و برنامه‌هاي كشور، محتواي سند جايگاه جهاد دانشگاهي نيز حسب نياز مورد بررسي و بازنگري قرار مي‌گيرد.
- سند جايگاه جهاد دانشگاهي در چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران در يكصد و يكمين جلسه مورخ 4/4/86 به تصويب هيات امناء رسيد.