Page 49 - 189

اـت دوـش یزاـس گنهرف هـعماج رد دـیاب یـهایگ مومـس زا هدافتـسا ،یو هـتفگ هـب
بـیغرت رتـشیب دـنراد یـهایگ هـیاپ هـک یزرواـشک مومـس زا هدافتـسا یارـب نازرواـشک
.دنوش
دراو قاـچاق یداـبم زا زـین یزرواـشک مومـس زا یـخرب هنافـساتم :درـک حـیرصت یو
و دراد لاـبند هب یداـیز یطیحم تـسیز ضراوـع اـه نآ زا هدافتـسا هـک دنوـش یم روـشک
www.acecr.ac.ir هزورـما :تـفگ و تـخادرپ کـیناگرا یزرواـشک مومـس زا هدافتـسا ترورـض هب یـتابن
.دزادـنا یم هرـطاخم هـب ار تاـناویح و اه ناـسنا تماـس
.دنتـسه هـجاوم یداـیز تاکـشم اـب یزرواـشک تلاوـصحم تارداـص یارـب نازرواـشک
تلاوصحم یور هـب مومـس هدنامیقاب لیلد هب نازرواـشک زا یـخرب یزرواـشک تلاوـصحم
49
و کـیناگرا مومـس زا هـک ینازرواـشک لـباقم رد اـما دنوـش یم هدـنادرگ زاـب روـشک هـب
تـسد هب زین یبوخ دوـس و دنتـسین هجاوم یلکـشم نینچ اـب دـننک یم هدافتـسا یـهایگ
.دـنروآ یم
تبث یارـب ام رضاح لاـح رد :تفگ و درـک هراـشا حرط نـیا یارـجا تاکـشم هـب یو
تلاوصحم نـیا زا مادکره تـبث .میتـسه هجاوم تاکـشم یرـس کی اب تلاوـصحم نـیا
تلاوصحم تـبث دنور تعرـس رگا .تـسا رـب ناـمز رایـسب یرادا یـسارکورب هـب هـجوت اـب
یهاگشنادداهج یربخ همان هام│داهج مایپ زا هدافتـــسا و یـــسرتسد هـــلمج زا یـــناگمه تماـــس رد یـــمهم شـــقن هـــک لاح رد :درـک نایب یهاگـشنادداهج یـیوراد ناـهایگ هدکـشهوژپ یـملع تاـیه وـضع
یرت بولطم جـیاتن هـب ًاعطق میـشاب هتـشاد هـنیمز نـیا رد یزاـس گنهرف و دوـش رتـشیب
.تـــسا تماـــس داوـــس شجنـــس یاـــهرازبا یرورـــم یاـــه هعلاطم نـــیرت لماک زا
.دراد هارـمه هب یا هداـعلا قوف هدوزـفا شزرا هـک درک مـیهاوخ ادـیپ تـسد
تـــسا تماـــس حطـــس رـــب راذـــگریثات یاـــه هفلوم زا یـــکی تماـــس داوـــس
یاه شک تفآ و اـهدوک زا هدافتـسا یوـسو تمس هب هتفرـشیپ و ییاپورا یاهروـشک رضاح
یاـــه هنیزه و جـــیاتن رد مـــهم صخاـــش کـــی ناوـــنع هب و دراد تماـــس تاـــمدخ
یوـس زا مومـس عون نیا زا هدافتـسا نوماریپ ینیناوق زـین اـم روـشک رد .دـنا هتفر یـهایگ
یـــشخبرثا هـــمزلا هـــک یروط هب ،تـــسا هدـــش هتخانـــش یتـــشادهب یاـــه تبقارم
نـیا لرـتنک و دـصر لاـح رد نامزاـس نـیا نوـنکا و هدـش عضو تاـتابن ظـفح نامزاـس
بوـــلطم تماـــس داوـــس حطـــس زا دارـــفا یرادروـــخرب ،تماـــس تـــبقارم ماـــظن
.تـسا عوضوم
رد دارـــفا یرـــیگ میمصت هوـــحن رـــب تماـــس داوـــس مـــهم شـــقن لـــیلد هـــب .تـــسا
یراـــیعم دارـــفا تماـــس داوـــس حطـــس یاـــقترا ،تماـــس اـــب طـــبترم یاـــه هنیمز
2 هدنیآ هاـم ۳ یلا 2 یـط دوـش یم ینیب شـیپ .دـنک یم یـط ار تاـتابن ظـفح نامزاـس
تاـــمدخ هـــیارا تـــیفیک ندرـــب لااـــب و هـــعماج تماـــس حطـــس یاـــقترا تـــهج رد
.دنک تفایرد نامزاـس نـیا زا ار مزلا زوـجم اـم لوـصحم
هـــتفرگ رارـــق ناراذگ تـــسایس و نارگـــشهوژپ هـــجوت دروـــم ،ینامرد_یتـــشادهب زا زوجم ذـخا یرادا لـحارم ام هدکـشهوژپ تلاوصحم رـضاح لاـح رد ،یو هـتفگ هـب
.تـــسا لاح رد :دـش روآدای یهاگـشنادداهج یـیوراد ناـهایگ هدکـشهوژپ یـملع تایه وـضع
هـــعماج و درـــف تماـــس حطـــس یاـــقترا رد تماـــس داوـــس شـــقن هـــب هـــجوت اـــب ناریا رد لوـصحم 2 یلا 1 اـهنت .تـسا تخـس یلیخ ناریا رد زوجم ذـخا لـحارم رـضاح
یارـــب یددـــعتم یاـــهرازبا ،هـــعماج تماـــس داوـــس شجنـــس تـــیمها نآ عـــبت هب و یـلیخ لـیلد نـیمه هـب دـننک تـفایرد ار یـهایگ شـک تفآ دـیلوت زوـجم دنا هتـسناوت
رد .تـــسا شرتـــسگ لاـــح رد تعرـــس هب و هدـــش نـــیودت تماـــس داوـــس یـــبایزرا مادـقا یـنوناقریغ یارـجم زا و یـنوناقریغ تروـص هب تلاوـصحم نـیا ناگدـننکدیلوت زا
یـــمامت ،یـــشهوژپ رد یتـــشادهب موـــلع هدکـــشهوژپ نارگـــشهوژپ ،اتـــسار نـــیمه دـقع و تلاوـصحم هعـسوت یارـب مـیراد دـصق اـم .دـننک یم تلاوـصحم نـیا شورـف هـب
.دـــنا هداد رارـــق یـــسررب دروـــم ار تماـــس داوـــس شجنـــس یاـــهرازبا .مینک یرپـس یـنوناق ار راک نـیا لـحارم ماـمت ناـمیاهدادرارق
یرورـــم یاـــه هعلاطم نـــیرت لماک زا یـــکی هـــک شـــهوژپ نـــیا جـــیاتن تمیق لاوـمعم :تفگ و تـخادرپ ییایمیـش و کـیناگرا مومـس تـمیق تواـفت هـب یو
هـــب کـــیدزن ار طـــبترم تاـــعلاطم و تـــسا تماـــس داوـــس شجنـــس یاـــهرازبا تلاوـصحم زا رـت نارگ رازاـب رد یـکاروخریغ و یـکاروخ زا مـعا کـیناگرا تلاوـصحم
یـــسررب دروـــم ار )یداـــیم 2021 لاـــس ناـــیاپ اـــت 199۳ لاـــس زا( هـــهد هـــس هدـش هتفرگ رظن رد تلاوـصحم نـیا رد یـتاظحام یرـس کـی ارـیز دنتـسه ییایمیـش
ناوـــنع اـــب PLOS ONE رـــبتعم هیرـــشن رـــیخا هرامـــش رد ،تـــسا هداد رارـــق تلاوصحم زا رـت نارگ ،دوـش یم هدافتـسا تلاوصحم نیا رد هـک مه یا هـیلوا داوـم .تـسا
Measuring health literacy: A systematic review and " ام ،دـش زاـغآ حرـط نـیا یارـجا تا یـملع هـک شـیپ لاـس ود دودـح .تـسا ییایمیـش
"۲۰۲1 to 199۳ bibliometric analysis of instruments from هک نازـیم نامه هـب نوـنکا .مـیدرک نـییعت ییایمیـش مومـس اـب هباـشم اـبیرقت یـتمیق
.تـــسا هدـــش رـــشتنم .تـسا هدرک ادیپ شیازفا زـین مومـس نیا هیلوا داوـم یاهب ،هدـش نارـگ ییایمیـش مومـس
یـــسیلگنا هـــلاقم 4848 زا ،تماـــس داوـــس شجنـــس رازـــبا ۳۶1 ،هـــعلاطم نـــیا رد داوم و ییاوه و بآ طیارـش ،اـه تفآ عون ساـسا رب یروـشک ره :تفگ ناـیاپ رد یـتابن
یـــسررب دروـــم یـــللملا نیب رـــبتعم یاـــه هداد هاگـــیاپ زا هدـــش جارختـــسا ناـــبز هتـشاد یفیص و یزبـس تافآ لرتنک یارب ینویـسلاومرف شدوـخ دـیاب دراد هـک یا هـیلوا
یـــلصا یاه هخـــسن هـــیلک یـــبایزرا هـــلاقم نـــیا مـــهم تاکـــن زا .تـــسا هـــتفرگ رارـــق نامروـشک ییاوه و بآ طیارـش و یـهایگ داوـم زا یـنغ عبنم هـب هجوت اـب زـین اـم .دـشاب
.تـــسا COSMIN یاـــمنهار زا هدافتـــسا اـــب اـــهرازبا اه شک تفآ دـیلوت یارـب یصاخ نویـسلاومرف نام یزرواـشک تاـفآ اب هزراـبم یارـب دـیاب
داوـــس شجنـــس یاـــهرازبا هـــیلک شـــهوژپ نـــیا زا یـــشخب رد تـــسا یـــنتفگ ناریا دوـخ یموب اه شک تفآ نـیا هدافتـسا دروـم هیلوا داوـم هیاپ نوـنکا .میـشاب هتـشاد
هـــک تـــسا هـــتفرگ رارـــق هـــجوت دروـــم زـــین ناـــبز یـــسراف تلااـــقم رد تماـــس و دـنراد یـجراخ هباـشم یاـه هنومن زا رـت نازرا یـتمیق اـه شک تفآ نـیا ًاـعطق .تـسا
.تـــسا هدـــش رـــشتنم "شـــیاپ" یـــشهوژپ - یـــملع هیرـــشن رد نآ هـــجیتن ار روـشک یزرواـشک شـخب تاـضعم زا یـشخب ،لااـب هدوزـفا شزرا و ییازلاغـشا نـمض
تاـــیبدا دـــنم ماظن رورـــم" یـــشهوژپ حرـــط زا جرختـــسم هدـــشدای تلااـــقم .دننک یم فرـطرب
"تماـــس داوـــس شجنـــس یاـــهرازبا و یـــموهفم یاـــه بوچراچ ،فـــیراعت یـــشهوژپ
اـــب و تـــسا هدـــش ماـــجنا یهاگـــشنادداهج یـــشهوژپ تـــنواعم تـــیامح اـــب هـــک ■□■
،یـــقیدص اـــیژ رـــتکد ،یدـــمحم اریمـــس رـــتکد ،یـــسوواط دوـــمحم رـــتکد تکراـــشم
یـــلع رـــتکد و یمتـــسر هـــلحار ،یـــنامرک یرـــفظم نـــیمار رـــتکد ،عراز هـــمطاف رـــتکد
هدـــمآ رد رـــیرحت هتـــشر هـــب یتـــشادهب موـــلع هدکـــشهوژپ نارگـــشهوژپ زا ،یرـــظتنم
.تـــسا رورم هعلاطم نیرت عماج ماجنا
هداد ماـــجنا زـــین یرـــگید یرورـــم هـــعلاطم 2012 لاـــس رد شـــهوژپ مـــیت
داوـــس شجنـــس رازـــبا نـــیلوا یجنـــس ناور و نـــیودت نآ یاـــنبم رـــب هـــک دـــندوب شجنس یاهرازبا دنم ماظن
داوـــس شجنـــس یـــلم شـــیامیپ نـــیلوا زـــین و )HELIA( روـــشک رد تماـــس
تـــشادهب ترازو تماـــس یاـــقترا و شزوـــمآ رـــتفد شرافـــس هـــب( تماـــس
ماـــجنا یتـــشادهب موـــلع هدکـــشهوژپ طـــسوت )یکـــشزپ شزوـــمآ و ناـــمرد تملاس داوس
یـــشهوژپ مـــیت نـــیا طـــسوت ًارـــیخا زـــین قوـــف رازـــبا هاـــتوک هخـــسن .تـــفرگ
هیرـــشن رد هدـــش داـــی هخـــسن ود رـــه هـــب نارگـــشهوژپ .تـــسا هدـــش نـــیودت نارگـــشهوژپ :دادرـــم ۲۷ ،یهاگـــشنادداهج یتـــشادهب موـــلع هدکـــشهوژپ یـــمومع طـــباور
.دـــنراد یـــسرتسد شـــیاپ یاـــهرازبا یـــمامت ،یـــشهوژپ رد یهاگـــشنادداهج یتـــشادهب موـــلع هدکـــشهوژپ
یـــکی شـــهوژپ نـــیا جـــیاتن .دـــنا هداد رارـــق یـــسررب دروـــم ار تماـــس داوـــس شجنـــس